W artykule opublikowanym w październiku 2016 roku w czasopiśmie medycynym „Naturheilpraxis” (praktyka naturopatyczna) zatytułowanym „Kwasy tłuszczowe omega-3 i ciąża”, położna i naturopatka Annett Schmittendorf i dietetyczka Julia Tulipan omawiają korzyści zdrowotne wynikające z odpowiedniej suplementacji omega-3 dla matki i dziecka w czasie ciąży.
Tłuszcze są nie tylko ważne dla magazynowania i dostarczania energii. Służą one również do izolowania szlaków nerwowych i są częścią składu błon komórkowych. Ponadto są one surowcem dla wielu hormonów i stanowią główny składnik mózgu. Płód potrzebuje około 75 mg tłuszczu na dobę do budowy swojego mózgu. Waga mózgu wzrasta w trzecim trymestrze z 75 do 400 g. Kwasy tłuszczowe omega-3 odgrywają stosunkowo ważną rolę. Dlatego też ten artykuł poświęca im dużą ilość miejsca.
Najważniejsze kwasy tłuszczowe omega-3 dla ludzi to kwasy DHA (dokozaheksaenowy) i EPA (eikozapentaenowy), czyli omega-3 pochodzące z morza. Z jednej strony EPA jest zaangażowany w wiele funkcji metabolicznych, a z drugiej strony jest również ważny dla układu krzepnięcia krwi i układu odpornościowego. Organizm może przekształcić EPA w DHA. Szczególnie w komórkach nerwowych, gdzie DHA jest składnikiem błon komórkowych. W ten sposób utrzymuje on komórki nerwowe w zdrowiu i przyczynia się do normalnego rozwoju mózgu.
Dziko odławiane ryby są najważniejszym źródłem kwasów tłuszczowych omega-3 EPA i DHA. Natomiast roślinny kwas tłuszczowy omega-3 ALA może być przekształcany przez organizm w EPA i DHA tylko w niewielkich ilościach.
Oleje roślinne otrzymywane z kwiatów słonecznika, kiełków kukurydzy, soi i osetów składają się w ponad 50% z kwasów tłuszczowych omega-6. Te oleje roślinne są częściowo odpowiedzialne za nierównowagę omega-6 względem omega-3 w naszej diecie. Częściowo dlatego, że często znajdują się w paszach tuczących dla zwierząt.
„Dobrymi” olejami roślinnymi, które można sklasyfikować jako neutralne w odniesieniu do omega-3 i omega-6 są na przykład oleje kokosowe, oleje palmowe, olej z siemienia lnianego, olej konopny i oliwa z oliwek. Organizm potrzebuje obu kwasów tłuszczowych, ale w odpowiedniej proporcji, ponieważ omega-6 działa jako antidotum na omega-3, a tym samym promuje stan zapalny.
Mieszkańcy Okinawy (wyspa – prefektutra japońska – na Oceanie Spokojnym), którzy mają wysoką średnią długość życia i rzadko cierpią na choroby przewlekłe, mają współczynniki omega-6/3 od 1:1 do 4:1. W Europie stosunek ten wynosi około 15:1 ze względu na dietę zachodnią z wysokim spożyciem mięsa z tuczników oraz olejów bogatych w omega-6.
Rządy w Europie Zachodniej mówią w oficjalnych oświadczeniach: „Nie mamy już problemu niedożywienia i przy zrównoważonej diecie wszystkie potrzeby mikroskładników pokarmowych mogą być pokryte”. Jednak niektóre badania dowodzą, że jest odwrotnie. Oficjalny austriacki „Raport Żywieniowy 2012″ pokazał, że tylko jedna trzecia dzieci w wieku szkolnym ma optymalne wskaźniki omega-3 (uwaga redaktora: procent EPA i DHA w całkowitych kwasach tłuszczowych). Powodem tego jest po raz kolejny dieta, która utrudnia pobieranie wystarczającej ilości kwasów tłuszczowych omega-3, ponieważ nawet ryby i mięso zawierają zbyt mało omega-3.
Jeszcze przed zajściem w ciążę podaż omega-3 ma duży wpływ na zdrowy rozwój dziecka i matki. Jeśli matka już przed zajściem w ciążę cierpi na choroby metaboliczne, choroby układu krążenia lub wysokie ciśnienie krwi, ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego (uwaga redaktora: znane również jako zatrucie ciążowe) i niewydolności łożyskowej jest zwiększone podczas ciąży. W przypadku takich chorób literatura naukowa zaleca wystarczające spożycie omega-3: ok. 1,5 do 6 g dziennie, ponieważ działanie przeciwzapalne EPA i DHA jest tutaj szczególnie przydatne.
Z DHA i EPA organizm tworzy tzw. eikozanoidy (hormony tkankowe), które mają działanie przeciwzakrzepowe i rozszerzają naczynia krwionośne. Mają one również wpływ na rozwój układu nerwowego i mózgu oraz na regulację metabolizmu neuroprzekaźników i układu odpornościowego. Autorzy pracy poglądowej podsumowują: omega-3 hamuje tworzenie się w organizmie komunikatorów zapalnych, enzymów i cytokin.
Zalecane przez „Gesund ins Leben – Netzwerk Junge Familie für Gesundheit” działanie w zakresie odżywiania i ćwiczeń dla kobiet w ciąży zaleca w szczególności ciężarnym kobietom stosowanie suplementów omega-3, aby zapewnić spożycie co najmniej 200 mg DHA dziennie. Nie jest jednak wskazane zaspokajanie wymogu przyjęcia omega-3 (częściowo lub dodatkowo) poprzez spożycie ryb morskich, szczególnie drapieżnych gatunków ryb (np. tuńczyka, miecznika), które znajdują się na końcu morskiego łańcucha pokarmowego i mogą zawierać wysokie poziomy zanieczyszczeń. Specjaliści odradzają nadmierne spożycie ryb (nawet tych bogatych w omega-3) ze względu na profilaktyczną ochronę zdrowia.
W przypadku spożycia naturalnego oleju rybnego, który został oczyszczony z PCB i metali ciężkich, zanieczyszczenia praktycznie nie występują i jest on bezpieczny zarówno dla matki, jak i jej dziecka.
Bilans hormonalny matki znacznie się zmienia po porodzie, co może prowadzić m.in. do depresji poporodowej. Depresja i cichy stan zapalny w organizmie są często powiązane. Naukowcy odkryli, że im wyższy jest poziom EPA i DHA osoby cierpiącej na depresję, tym większe jest prawdopodobieństwo, że depresja zostanie wyleczona.
Szczególnie po porodzie mózg dziecka podlega silnemu rozwojowi, dlatego tłuszcze są niezbędne m.in. dla błon komórkowych. Poprzez podawanie mleka matki, jej dieta nadal ma wpływ na wzrost i rozwój neurologiczny dziecka. Jeśli matka przyjmuje wystarczającą ilość omega-3, ma to pozytywny wpływ na niemowlę, ponieważ dziecko wchłania tłuszcze przez jej mleko.
Wystarczająca podaż omega-3 ma pozytywny wpływ na zdrowie matki i jej dziecka. Badania wykazują, że kwasy tłuszczowe omega-3 zmniejszą odsetek przedwczesnych porodów oraz zwiększają masę urodzeniową. Ponadto centralny układ nerwowy i mózg dziecka są dobrze rozwinięte, a jego zdolności poznawcze w dłuższej perspektywie czasowej są zwiększone.
Dlatego w czasie ciąży zaleca się przyjmowanie suplementów omega-3 z naturalnego oleju rybnego (lub wegańskiego oleju z alg) w celu dostarczenia EPA i DHA zarówno matce jak i dziecku.
